Załuska – Strömberg Apolonia

7 marca 2014

Apolonia Gertruda Junosza- Załuska ur. 9 lutego 1906 r. w rodzinie ziemiańskiej o patriotycznej przeszłości. Od 1928 roku rodzina zamieszkuje w  Brodnicy. Apolonia pobiera nauki od 5 roku życia, od 13 –tego uczęszcza do szkoły dla dziewcząt w Kościerzynie,

uczy się j. angielskiego, francuskiego i niemieckiego. Maturę składa w Warszawie w 1924 r.

Od 1925 r. rozpoczyna studia polonistyczne na Uniwersytecie Poznańskim, ukończyła w 1930 r. otrzymując tytuł mgr filologii ( Przyroda w twórczości Franciszka Karpińskiego). W 1929 r. zdobywa stopień doktora filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim ( Poezja opisowa Dellille w Polsce), najlepsza praca roku.

W 1936 r. studiuje j. szwedzki w Warszawie, otrzymuje min. stypendium w Uppsali, gdzie do 1939 roku pracuje jako lektorka j. polskiego,  prowadzi prelekcje nt polskiej historii literatur i kultury, jednocześnie w dziedzinie literackiej i dziennikarskiej.

Od 1938 r. rozpoczyna prace translatorskie ( Curt Wiebul – Drottning Kristina och Monaldesco), spalona w magazynie Książnicy Atlas przez Gestapo.

W 1939 r. prowadziła kursy j.polskiego dla cudzoziemców w Warszawie, wybuch wojny zastaje ją w Brodnicy, przerywa liczne prace, min. nad książką o Szwecji. Lata okupacji w zagrożeniu, ukrywa wykształcenie, pracuje fizycznie, włącza się w ruch oporu, AK, przeżywa represje akcji Łańcuch.

Po wojnie kieruje gimnazjum w Brodnicy, wraca później do Krakowa, w latach 1945-46  obejmuje stanowisko lektora j. szwedzkiego na UJ.

W 1946 r. wyjeżdża do Szwecji jako stypendysta Ministerstwa Wychowania  Religijnego i Oświecenia Publicznego w Warszawie. Studiuje gramatykę historyczną, pranordycką, staroislandzką, runologię, manuskrypty staroislandzkie, literaturę szwedzką, duńską i norweską biorąc udział w seminariach profesorów.

1948- 1966 lektorka na Uniwersytecie w Uppsali oraz przy  Stockholms Högskola ( po ślubie z Urbanem Strömbergiem (1886-1976).

Za wkład w szerzenie kultury islandzkiej rząd tego kraju przyznał jej najwyższe odznaczenie – Krzyż Rycerski Islandzkiego Sokoła.

Zmarła w 2005 roku w Sztokholmie.

Tłumaczenia z języka islandzkiego:

—  1960 – Saga o Gunnlaugu Wężowym Języku, na zjazd historyków w Sztokholmie (Biblioteka Narodowa, Ossolineum), przyjęta pochlebnie i poczytna

—  1968 – Saga o Njalu, Wydawnictwo Poznańskie

—  1973 – Saga rodu z Laxdalu– Wydawnictwo Poznańskie

—  1974 – Saga o Fridthiofie Śmiałym, czasopismo Poezja, nr 10

—  1974 – Saga o Egilu, Wydawnictwo Poznańskie

—   1976 – Gramatyka j. staroislandzkiego ( prace od 1958 r.), Sztokholm

—  1986  – Edda Poetycka, Biblioteka Narodowa, Ossolineum, 30 tyś. Nakładu